Wielokrotnie podnoszony przeze mnie w sporach sądowych z ubezpieczycielami argument, iż odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego przysługuje poszkodowanemu nie tylko w przypadku, gdy koszt ten faktycznie poniósł (wydatkował pieniądze), ale również wtedy, gdy zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego z obowiązkiem zapłaty czynszu i roszczenie o zapłatę czynszu stało się wymagalne (upłynął termin płatności), znalazł potwierdzenie w jednej z ostatnich uchwał Sądu Najwyższego.
Powyższy problem najczęściej dotyczy sytuacji tzw. bezgotówkowego rozliczenia szkody. Polega to na tym, iż warsztat samochodowy zajmuje się naprawą pojazdu, który uległ wypadkowi i wynajmuje poszkodowanemu pojazd zastępczy w zamian za przelanie roszczeń odszkodowawczych wobec ubezpieczyciela przez poszkodowanego na warsztat. Następnie warsztat samodzielnie dochodzi zapłaty wobec ubezpieczyciela, a poszkodowany ma naprawiony własny samochód i zapewniony pojazd zastępczy bez wydatkowania pieniędzy.
W takich sytuacjach ubezpieczyciele często twierdzili, że poszkodowanemu czy też warsztatowi nie przysługuje zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, bowiem nikt nie zapłacił czynszu za najem. W tych sprawa stałem na stanowisku, iż szkoda powstaje nie tylko wtedy, gdy faktycznie majątek poszkodowanego zostanie pomniejszony o jakiś element (tutaj: o sumę pieniędzy wydanych na czynsz), ale również wtedy, gdy poszkodowany zaciąga zobowiązanie (tutaj: zawiera umowę najmu pojazdu zastępczego), którego by nie zaciągnął, gdyby nie wystąpiło zdarzenie szkodowe. W sprawach, w których reprezentowałem swoich Klientów, sądy zawsze przychylały się do tej interpretacji pojęcia szkody i zasądzały koszty najmu pojazdu zastępczego.
Mam nadzieję, że uchwała Sądu Najwyższego z 13 marca 2020 r. w sprawie III CZP 63/19 utnie praktykę ubezpieczycieli, którzy w takich przypadkach, jak wyżej, odmawiali dobrowolnej wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego.
Adwokat Jakub Elegańczyk
__________________
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 r., sygn. akt III CZP 63/19
Na pytanie:
Czy wymagalne zobowiązanie do zapłacenia czynszu najmu pojazdu zastępczego, ciążące na osobie poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym, skutkiem którego była niemożność korzystania z własnego samochodu, stanowi szkodę, a poszkodowany posiada wierzytelność z tego tytułu w stosunku do sprawcy wypadku oraz zakładu ubezpieczeń, z którym sprawca związany jest umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów?
Sąd Najwyższy udzielił następującej odpowiedzi:
Zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym.